SZATAN Z SIÓDMEJ KLASY
w materiale wykorzystałem zdjęcia z Fototeki Narodowej http://fototeka.fn.org.pl/
autorem zdjęć był Wojciech Urbanowicz

Lato, lato, lato czeka
Razem z latem czeka rzeka
Razem z rzeką czeka las
A tam ciągle nie ma nas

Zapewne wielu z Was pamięta tą piosenkę śpiewaną przez różnych wykonawców. Autorem jej był Ludwik Jerzy Kern a była ona śpiewana na wszystkich koloniach, obozach letnich, harcerskich i szkolnych. Niewykluczone iż swoją premierę miała właśnie w filmie "Szatan z siódmej klasy", który był filmową adaptacją powieści napisanej przez Kornela Makuszyńskiego, do którego scenariusz napisała Maria Kaniewska (będąca też reżyserem) oraz Roman Niewiarowicz.

Tytułowy szatan - czyli Adaś Cisowski, zwany jest przez tak przez uczniów swojej klasy ze względu na swoją nieprzeciętną inteligencję. Dosłownie gdzie diabeł nie może tam ... Adasia pośle. Jego nieprzeciętny talent pozwala złamać system profesora dzięki którym odpytywał uczniów na lekcji. Zaintrygowany bystrością chłopaka nauczyciel leca mu zadanie, związane z pewnym dworkiem oraz ze znikającymi drzwiami. Chłopiec wkrótce odkrywa iż za wszystkim stoi skarb ukryty przez napoleońskiego oficera. Wkrótce okaże się iż są także inni chętni na to cenne znalezisko.

Film "Szatan z siódmej klasy" warto obejrzeć ze względu na klimat. Nie zobaczymy tutaj iście gwałtownych pościgów, wybuchów, popisów kaskaderski czy także efektów komputerowych. To nie te czasy. Film powstał w 1960 roku gdzie nie słyszano jeszcze o takich rzeczach. Mamy za to ciekawą fabułę, poszukiwaczy skarbów i całkiem przyjemne widoki - uroki lata na łonie przyrody. Wprawdzie akcja książki toczy się w czasach międzywojnia to reżyserka zdecydowała iż przeniesie ją w czasy współczesne tzn. w lata kręcenia filmu. I dobrze na tym wyszło to wszystko. Ciekawostką dla młodego pokolenia chyba będzie to iż film jest czarno-biały i na szczęście jeszcze nikomu nie przyszło do głowy pokolorowanie jego (takie filmy powinny zachować swój kolor, są wtedy unikalne).

Oprócz przepięknej przyrody mamy także doskonałe aktorstwo. Pojawiają się tam znani artyści z prawdziwego zdarzenia. Są nimi Stanisław Milski, Kazimierz Wichniarz, Mieczysław Czechowicz, Janusz Kłosiński, Ryszard Ronczewski, Czesław Lasota, Krystyna Karowska.

Warto wspomnieć trochę o debiutach. W roli Adasia - ucznia dziesiątej klasy - wcielił się 22 letni aktor Józef Skwark, wspominają tak swój debiut: "Nasza opiekunka roku, właśnie profesor Maria Kaniewska szukała wykonawcy tytułowej roli. W jakimś momencie przyjrzała mi się uważnie i pyta: "A ty mógłbyś zagrać takiego głupiego, zwariowanego chłopaka". "Czemu nie?" - powiedziałem nie bardzo jeszcze wiedząc o co chodzi. "Jesteś dla mnie idealnym Adasiem w "Szatanie z siódmej klasy". Jak rozumiem, mówiąc "głupiego" nie używała tego słowa w podstawowym znaczeniu, bo Adaś był właściwie kimś w rodzaju geniusza. Chodziło jej o charakteryzujący go jakiś rodzaj sympatycznego szaleństwa."
W filmie tym również zadebiutowała młodziutka, 19-letnia Pola Raksa w roli siostrzenicy profesora - Wandzi, mającej duży wpływ na głównego bohatera.

Także wśród uczniów i harcerzy pojawiających się w epizodach znajdziemy takich aktorów jak Maciej Damięcki, Leonard Pietraszak a także Krzysztof Krawczyk, który porzucił aktorstwo wybierając inną drogę do sławy.

Tak jak wspomniałem prócz aktorstwa z sentymentem patrzymy też na plener. Zdjęcia bowiem były kręcone w Łącku pod Płockiem, oraz otaczających go okolicach pełnych łąk, lasów a także jeziora. Sam pałacyk wyglądał w Łącku wyglądał na dobrze zadbany. Nic bardziej mylnego bowiem jak wspomnia swó pobyt na planie filmowym aktor odtwarzający rolę Adasia miejsce to w rzeczywistości było w stanie kompletnej ruiny, ogołocone ze wszystkiego a na potrzeby zdjęć zrobiono powierzchowny lifting, ściągnięto rzeźby z gipsu i pałac stał się pałacem z prawdziwego zdarzenia.

Natomiast sceny przedstawiające retrospekcję tzn. historię ukrytego skarbu były kręcone w studiu filmowym gdzie jedna z hal zamieniła się w ośnieżoną pustynię. Cóż, wtedy jak wspomniałem, nie było czegoś takiego jak efekty komputerowe a blue czy green box w ogóle nie istniał. Wszystko to trzeba było wytworzyć przy pomocy rąk. To była iście żmudna praca.

Jak już wspomniałem film ten raczej młodemu pokoleniu nie przypadnie do gustu ale domyślam się że 50-60 latkowie obejrzą go z pewnym sentymentem. Warto może zaprosić wnuki czy młodsze rodzeństwo do oderwania się od rzeczywistości i obejrzenia filmu, który był wyznacznikiem naszego dzieciństwa. Filmu, który jako drugi w historii Polski został zgłoszony do rywalizacji o Oskara.